SARS-CoV-2 virüsünün genetik yapısı bize ne anlatıyor?
Bugüne kadar insanlardan izole edilen tüm SARS-CoV-2, genetik olarak yarasa popülasyonlarından, özellikle de Rhinolophus cinsinden yarasalardan izole edilen koronavirüslerle yakından ilişkilidir. 2003'teki SARS salgınının nedeni olan SARS-CoV, yarasalardan izole edilen koronavirüslerle de yakından ilgilidir. Bu yakın genetik ilişkiler, hepsinin ekolojik kökeninin yarasa popülasyonlarında olduğunu göstermektedir. Rhinolophus cinsindeki yarasalar Asya, Afrika, Orta Doğu ve Avrupa'da bulunur. SARS-CoV-2, çiftlikte veya evcil hayvanlarda bulunan diğer bilinen koronavirüslerle genetik olarak ilişkili değildir. Virüs genom dizilerinin analizi ayrıca SARS-CoV-2'nin insan hücrelerini istila etmesini ve insanları kolayca enfekte etmesini sağlayan insan hücre reseptörlerine çok iyi adapte olduğunu gösteriyor.

İnsan vakalarından izole edilen SARS-CoV-2'nin yayınlanan tüm genetik dizileri çok benzerdir, bu da salgının başlangıcının virüsün Vuhan'daki insanlarda ilk kez bildirildiği sırada insan popülasyonundaki tek bir noktadan kaynaklandığını düşündürmektedir. Çin yayınlanan genetik dizilerin analizleri ayrıca bir hayvan kaynağından insanlara yayılmanın 2019'un son çeyreğinde gerçekleştiğini gösteriyor.

Bilinen ilk insan Covid-19 vakalarının araştırmalarından ne öğrendik?
İlk Covid-19 vakaları Aralık 2019'un sonlarında bildirilir bildirilmez, Covid-19'un epidemiyolojisini ve salgının orijinal kaynağını anlamak için araştırmalar yapıldı. Aralık 2019'un sonları ve Ocak 2020'nin başlarındaki ilk vakaların büyük bir kısmının, deniz ürünleri, vahşi ve çiftlik hayvanı türlerinin satıldığı Vuhan şehrindeki Huanan Toptan Deniz Ürünleri Pazarı ile doğrudan bağlantısı vardı. İlk hastaların çoğu ya mağaza sahipleri, piyasa çalışanları ya da bu pazara düzenli gelen ziyaretçilerdi. Aralık 2019'da bu pazardan alınan çevresel numuneler, SARS-CoV-2 için pozitif olarak test edildi; bu da Vuhan şehrindeki pazarın bu salgının kaynağı olduğunu veya salgının ilk büyümesinde rol oynadığını gösteriyor. Pazar 1 Ocak 2020'de kapatıldı, temizlendi ve dezenfekte edildi. Virüs, insan popülasyonuna pazardaki bir hayvan kaynağından sokulmuş olabilir veya enfekte olmuş bir insan virüsü pazara sunabilir ve virüs daha sonra pazar ortamında büyütülebilir.

SARS-CoV-2'nin Kökeni
İlk insan vakaları üzerinde yapılan sonraki araştırmalar, 1 Aralık 2019 civarında semptomların başladığını tespit etti. Ancak, bu vakaların Huanan Toptan Deniz Ürünleri Pazarı ile doğrudan bir bağlantısı yoktu ve bu nedenle, kasım ayında daha önce tespit edilmemiş vakalarla temas yoluyla enfekte olmuş olabilirler ( maruziyet tarihi ile semptom başlangıç tarihi arasındaki inkübasyon süresi 14 güne kadar olabilir). İnsanlarda fark edilmeyen enfeksiyonların Kasım 2019 ortasına kadar erken bir zamanda gerçekleşip gerçekleşmediğine dair ek çalışmalar devam etmektedir.

İlk insan SARS-CoV-2 enfeksiyonları nasıl meydana geldi?
Bu aşamada, Çin'deki insanların başlangıçta SARS-CoV-2 ile nasıl enfekte olduğunu kesin olarak belirlemek mümkün değildir. Bununla birlikte, mevcut tüm kanıtlar, SARS-CoV-2'nin doğal bir hayvan kökenine sahip olduğunu ve manipüle edilmiş veya inşa edilmiş bir virüs olmadığını göstermektedir. SARS-CoV-2 virüsünün büyük olasılıkla ekolojik rezervuarı yarasalarda bulunur. 2003 yılında SARS salgınına neden olan ve muhtemelen ekolojik rezervuarı yarasalarda bulunan virüs olan SARS-CoV, bir hayvan rezervuarından (misk kedileri, çiftlikteki vahşi bir hayvan) insanlara sıçradı ve ardından insanlar arasında yayıldı. Benzer şekilde, SARS-CoV-2'nin tür bariyerini aştığı ve başlangıçta insanları başka bir hayvan konakçıdan enfekte ettiği düşünülmektedir. İnsanlar ve yarasalar arasında genellikle çok sınırlı yakın temas olduğu için, SARS-CoV-2'nin insanlara bulaşması daha olasıdır, insanlar tarafından ele alınması daha muhtemel başka bir hayvan türü olan bir ara konakçı aracılığıyla gerçekleşmiştir. Bu ara hayvan konakçı, evcil bir hayvan, vahşi bir hayvan veya evcilleştirilmiş bir vahşi hayvan olabilir ve henüz tanımlanmamıştır.

Çin'deki salgının kaynağı olduğuna inanılan bölgede bir dizi araştırma şu anda devam ediyor veya planlanıyor. Bunlar arasında, 2019'un sonlarında Vuhan'da ve çevresinde semptom başlangıcı olan insan vakalarının araştırılması, ilk insan vakalarının tespit edildiği alanlardaki pazarlardan ve çiftliklerden çevresel örnekleme ve bunlarda satılan yaban hayatı türlerinin ve çiftlik hayvanlarının kaynağı ve türü hakkında ayrıntılı kayıtlar yer alıyor. Bu virüsün kaynağı belirlenip kontrol edilinceye kadar, virüsün insan popülasyonuna yeniden bulaşma riski ve şu anda yaşadığımız gibi yeni salgın riski vardır.

© World Health Organization 2020.